Mâm ngũ quả là một phần không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt Nam. Tuy nhiên, mỗi vùng miền lại có một cách lựa chọn trái cây cũng như trưng bày mâm ngũ quả khác nhau. Hãy cùng Thực phẩm an toàn chu du khắp 3 miền Bắc – Trung – Nam để tìm hiểu nét đặc trưng riêng trong cách bày mâm ngũ quả ngày Tết nhé!
Mâm ngũ quả ngày Tết là gì?
Theo phong tục từ xa xưa, vào ngày Tết Nguyên Đán, các gia đình sẽ chuẩn bị một mâm trái cây với năm loại hoa quả khác nhau để kính dâng lên tổ tiên. Mỗi loại trái cây trong mâm ngũ quả thường mang một ý nghĩa riêng, thể hiện ước nguyện của gia chủ trong năm tới.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết đẹp, ý nghĩa theo từng vùng miền
Mỗi vùng miền sẽ có những phong tục, văn hóa cũng như cách bày trí mâm ngũ quả ngày Tết khác nhau. Dưới đây là một số cách trang trí mâm ngũ quả đặc trưng của ba miền:
Miền Bắc
Người dân miền Bắc thường bày mâm ngũ quả theo ngũ hành trong văn hóa phương Đông. Do đó, mâm ngũ quả sẽ gồm những loại quả có màu sắc tương ứng với 5 yếu tố Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ trong ngũ hành. Cụ thể như sau:
- Chuối xanh: Tượng trưng cho sự quây quần, đoàn tụ.
- Bưởi vàng: Tượng trưng cho sự sung túc, giàu có, may mắn.
- Phật thủ: Loại quả có hương thơm dễ chịu, màu sắc đẹp mắt, dùng để thờ Phật.
- Quất, ớt: Tô điểm cho mâm ngũ quả thêm phần rực rỡ.
- Sung: Thể hiện mong ước một năm mới sung túc, ấm no.
Về cách bày trí, người miền Bắc sẽ đặt nải chuối xanh ở dưới cùng để đỡ lấy các loại quả khác. Ngoài ra, nó còn có ý nghĩa như bàn tay nâng đỡ, chở che cho gia đình. Kế đến, họ sẽ đặt quả bưởi vàng ở chính giữa nải chuối tạo thế cân đối cho mâm ngũ quả. Cuối cùng, trang trí đan xen các loại quả như quất, ớt, sung, đào để mâm ngũ quả thêm phần lung linh, đẹp mắt.
Đặc biệt, người miền Bắc thường lựa chọn các loại quả theo số lẻ để chưng mâm ngũ quả. Ngoài ra, họ còn kiêng dùng những loại quả có gai nhọn, thân xù xì vì cho rằng chúng sẽ mang lại vận xui rủi cho gia đình.
Miền Trung
Do thường xuyên chịu ảnh hưởng có bão lũ, hạn hán, miền Trung không có đa dạng các loại trái cây như hai miền còn lại. Vì vậy, cách bày trí mâm ngũ quả ngày Tết của miền Trung thường khá đơn giản và là sự giao thoa của hai miền Nam Bắc.
Mâm ngũ quả miền Trung thường sử dụng các loại quả như:
- Cam: Tượng trưng cho sự thành đạt, ổn định.
- Chuối: Thể hiện sự chở che, đùm bọc và gắn kết.
- Dừa: Thể hiện sự đủ đầy, không thiếu thốn.
- Xoài: Mục đích cầu cho việc tiêu xài vừa đủ.
- Đu đủ: Thịnh vượng, đủ đầy.
- Thanh long: Ngụ ý rồng mây gặp hội, tượng trưng cho may mắn.
Người miền Trung thường trang trí mâm ngũ quả đơn giản và không quá cầu kỳ. Họ sẽ sắp xếp những loại quả to, nặng phía dưới rồi đan xen những quả nhỏ phía trên cho hài hòa.
Miền Nam
Mâm ngũ quả ngày Tết của người miền Nam sẽ không chú trọng đến màu sắc mà thường dựa theo cách phát âm. Vậy nên, họ thường lựa chọn các loại quả tương ứng với cách phát âm “cầu sung vừa đủ xài” để chưng trong mâm ngũ quả. Cụ thể như sau:
- Mãng cầu: Cầu chúc những điều may mắn, tốt đẹp.
- Sung: Mong ước cuộc sống sung túc, ấm no.
- Dừa: Vừa đủ, không thiếu thốn.
- Đu đủ: Phồn thịnh, đủ đầy.
- Xoài: Phát âm gần giống “xài”, thể hiện một năm tiêu xài thoải mái.
Người miền Nam thường đặt những quả to nặng như dừa, dứa, mãng cầu ở phía dưới. Bên trên là những quả nhỏ xen kẽ nhau tạo thành hình ngọn tháp.
Một số lưu ý cần tránh khi bày mâm ngũ quả ngày Tết
Bày mâm ngũ quả tưởng chừng đơn giản, dễ dàng, tuy nhiên, nhiều gia đình lại thực hiện sai cách hoặc vi phạm vào những điều cấm kỵ. Dưới đây là một số lưu ý bạn cần biết khi bày mâm ngũ quả:
- Chọn ngay quả chín đẹp: Thông thường, mọi người thường bày mâm ngũ quả từ 28, 29 Tết. Do đó, nếu chọn mua những quả chín đẹp thì khi trưng bày, hoa quả rất dễ bị chín quá hoặc lá héo, vừa không thể thụ lộc, lại kém thẩm mỹ.
- Bày trái cây còn ướt: Trái cây còn ướt khi bày sẽ dễ bị đọng nước, gây úng, mốc và thúi.
- Bày những quả có gai, mùi hắc: Mâm ngũ quả nên tránh bày những quả có gai nhọn, mùi hắc như sầu riêng, chôm chôm… vì quan niệm cho rằng, những quả này sẽ mang đến xui rủi, tai ương cho gia đình.
Tổng kết
Mỗi vùng miền đều có cách bày mâm ngũ quả ngày Tết khác nhau, tuy nhiên, mục đích trên hết vẫn là bày tỏ lòng thành kính, biết ơn đối với tổ tiên. Hy vọng bài viết trên đây của Thực phẩm an toàn sẽ giúp bạn bày trí được một mâm ngũ quả đẹp, ý nghĩa cho ngày Tết của gia đình mình thêm trọn vẹn, may mắn nhé.
Nếu bạn cần mua nước ngọt, bia để cùng gia đình, bạn bè nhâm nhi trong bữa ăn ngày Tết, hãy ghé ngay Thực phẩm an toàn. Chúng tôi có đa dạng các loại nước được yêu thích với giá thành ưu đãi, sẵn sàng phục vụ quý khách.